W ostatnich latach instalacja rekuperatora stała się bardzo popularną inwestycją głównie dlatego, że pozwala na niebywale proste, a zarazem ekologiczne pozyskanie ciepła. Jest to możliwe dzięki wykorzystaniu wentylacji mechanicznej, czyli naturalnego lub wymuszonego sposobu wymiany powietrza. Sercem systemu jest centrala wentylacyjna, która zapewnia odpowiedni obieg powietrza w danym budynku. Najprościej rzecz ujmując, rekuperacja umożliwia ograniczenie strat ciepła spowodowanych wentylacją budynku, a sam rekuperator umożliwia zmniejszenie o 80% energii potrzebnej do ogrzania nawiewanego powietrza.
Rekuperatory posiadają w sobie dwa wentylatory odpowiedzialne za nawiew i wywiew powietrza. Dodatkowym atutem tego systemu jest możliwość odzyskiwania ciepła z powietrza wywiewanego, celem przekazywania energii cieplnej powietrzu nawiewanemu. Wielkość odzysku uzależniona jest od rodzaju zastosowanego wymiennika. Wentylacja mechaniczna z wykorzystaniem rekuperatora to obecnie jedna z podstawowych form zapewnienia skutecznej wentylacji w pomieszczeniach.
Dzięki rekuperatorowi, co 2-3 godziny uzyskuje się pełną wymianę powietrza w budynku, nie tracąc przy tym energii a wręcz ją odzyskując z powietrza wychodzącego. Innymi słowy, bez konieczności otwierania okien wewnątrz domu przepływa lepsze i czystsze powietrze niż to, które jest obecne na zewnątrz. Oczywiście przy zainstalowanym rekuperatorze nie jest zabronione otwieranie okien, ale zalecane jest, aby wykonywać to wyłącznie w okresie letnim.
Rekuperator i pompa ciepłaDla podniesienia sprawności wentylacji mechanicznej z rekuperatorem podłącza się ją do gruntowego wymiennika ciepła, czyli pompy ciepła. Są to tzw. wentylacyjne systemy, w których stosuje się wielostopniowy odzysk ciepła. W pierwszej kolejności powietrze kierowane do budynku odbiera ciepło od gruntu (za pomocą pompy ciepła), a następnie w rekuperatorze od powietrza wywiewanego oraz ze skraplacza pompy ciepła, której dolnym źródłem jest również powietrze wywiewane.
W sezonie letnim istnieje możliwość odwrócenia obiegu pompy ciepła oraz zastosowanie bypassu powietrza wywiewanego w centrali wentylacyjnej (ominięcie rekuperatora). W tej sytuacji powietrze przepływające przez gruntowny wymiennik ciepła ochładza się, a w rekuperatorze wymiana ciepła nie zachodzi, a jedynie następuje jego ochłodzenie na parowaczu. W ten naturalny sposób zapewniony jest odpowiedni poziom klimatyzacji, który znacząco podnosi komfort mieszkalny.
Nie bez powodu uważa się, że wentylacja mechaniczna z wykorzystaniem rekuperatora, ze względu na swoje znaczenie w obiegu powietrza, powinna być standardem w każdym nowo budowanym lub remontowanym domu.